Η σκόνη της ερήμου συμβάλλει σημαντικά στην ατμοσφαιρική ρύπανση του πλανήτη με την απελευθέρωση δισεκατομμυρίων τόνων αιρούμενων σωματιδίων κάθε χρόνο και οι πληθυσμοί που κατοικούν σε μεσογειακές χώρες εκτίθενται στις καταιγίδες σκόνης της ερήμου που προέρχονται από τη Σαχάρα και την Μέση Ανατολή. Σύμφωνα με μελέτες, τα επεισόδια σκόνης στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, πιθανόν να αυξηθούν ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής ενώ στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, και ειδικότερα στη Κύπρο ήδη παρατηρούνται επεισόδια σκόνης στο 10–15 % του συνόλου των ημερών του έτους, τα οποία κυρίως εμφανίζονται μεταξύ των μηνών του Φεβρουαρίου και Μαΐου.
Παρά τη φυσική προέλευση της σκόνης της ερήμου, αρκετές μελέτες από όλο τον κόσμο, καθώς και από χώρες της Μεσογείου όπως η Κύπρος και η Ελλάδα, έχουν δείξει συσχετίσεις μεταξύ των καταιγίδων σκόνης με αυξημένη θνησιμότητα και αυξημένες εισαγωγές σε νοσοκομεία για άσθμα και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.
Στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE MEDEA («Μείωση των Επιδράσεων των Καταιγίδων Σκόνης της Ερήμου στην Υγεία Υιοθετώντας Στρατηγικές Μείωσης της Έκθεσης»), αναπτύχθηκε η απλή και εύχρηστη εφαρμογή «MedAL», για έξυπνα κινητά τηλέφωνα (smartphone) που στοχεύει στην έγκαιρη ενημέρωση του κοινού για επεισόδια καταιγίδων σκόνης καθώς και για τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για την προφύλαξη του κοινού και ειδικότερα ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων.
Βασικά χαρακτηριστικά της εφαρμογής MedAL είναι τα εξής:
- Η έγκαιρη προειδοποίηση και ενημέρωση των πολιτών για επεισόδια σκόνης.
Η εφαρμογή ενημερώνεται από ειδικούς μοντελιστές μετεωρολόγους από το Τμήμα Μετεωρολογίας του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και το Εργαστήριο Νησίδα Αριστείας Περιβαλλοντικής Ρευστομηχανικής της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου για επερχόμενα επεισόδια καταιγίδων σκόνης στην Κύπρο. Οι μοντελιστές ενημερώνουν την εφαρμογή για τις μέρες που αναμένεται το επεισόδιο και για την υπολογιζόμενη ένταση του επεισοδίου μέσω μίας χρωματικής βαθμίδωσης. Επιπλέον η εφαρμογή, αυτόματα, μόλις ξεκινήσει το επεισόδιο ενημερώνει τον χρήστη καθώς και όταν αυτό ολοκληρωθεί. Η δυνατότητα για την αυτόματη ενημέρωση του χρήστη βασίζεται στη συνεχή διαθεσιμότητα δεδομένων για συγκέντρωση ωριαίων τιμών αιωρούμενων σωματιδίων που λαμβάνονται από τους εγκατεστημένους σταθμούς παρακολούθησης ατμοσφαιρικού αέρα του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το οποίο είναι η αρμόδια αρχή για την αξιολόγηση, την παρακολούθηση και την αναφορά της ποιότητας του αέρα στην Κύπρο.
- Η επιλογή προφίλ χρηστών, η οποία δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να εγγραφούν στην πλατφόρμα με τους ακόλουθους τρεις τρόπους:
- Γενικός πληθυσμός
- Άτομα με αναπνευστικές ευαισθησίες (πχ γονείς παιδιών με άσθμα)
- Άτομα με καρδιοαναπνευστικές παθήσεις (πχ ενήλικες με καρδιαγγειακά νοσήματα ή μέλη των οικογενειών τους)
Με την λειτουργία αυτή, οι χρήστες μπορούν να εγγραφούν στο σύστημα καταχωρώντας το προφίλ που τους αντιστοιχεί και με αυτό τον τρόπο μπορούν να λάβουν γραπτές και οπτικογραφημένες οδηγίες (βίντεο) για τη μείωση της έκθεσης σε στα αιωρούμενα σωματίδια που οφείλονται σε επεισόδια σκόνης.
Η συγκεκριμένη εφαρμογή βασίστηκε στην αρχική πλατφόρμα που ανέπτυξε η εταιρία ENA Consulting Ltd για το σκοπό της μελέτης ομάδων ασθενών με κολπική μαρμαρυγή και παιδιών με άσθμα που συμμετείχαν στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE MEDEA, που συντονίστηκε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Εκτός από την Κύπρο, η εφαρμογή είναι διαθέσιμη σε δυο ακόμα χώρες, την Ελλάδα και το Ισραήλ που επίσης συμμετείχαν στο πρόγραμμα LIFE MEDEA.
Η εφαρμογή MedAL είναι διαθέσιμη δωρεάν για κινητά τηλέφωνα με λογισμικό Android, στο Google Play στη διεύθυνση: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.ena.lifeafterlife
Η εφαρμογή MedAL είναι ένα ιδιαίτερα χρήσιμο και επίκαιρο εργαλείο, όπου το κοινό και ιδιαίτερα όσοι ανήκουν σε ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες μπορεί να ενημερωθούν για την ποιότητα του αέρα κατά τη διάρκεια των επεισοδίων για να προστατευθούν από τις υψηλές τιμές ατμοσφαιρικής ρύπανσης που είναι επιβλαβείς για την υγεία τους. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα LIFE MEDEA μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του προγράμματος (https://www.life-medea.eu/) και στη σελίδα των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης (https://www.facebook.com/lifemedea/)
