Στην παρούσα φάση, αυτό που προέχει -τουλάχιστον σε σχέση με το φάρμακο- είναι η άμεση υλοποίηση των εκκρεμοτήτων και των συμφωνηθέντων, από πλευράς ΟΑΥ και Υπουργείου Υγείας, τονίζει ο κ. Κυριάκος Μικέλλης πρόεδρος της Κυπριακής Ένωσης Φαρμακευτικών Εταιρειών Έρευνας και Ανάπτυξης (ΚΕΦΕΑ).
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στον «ΙΑΤΡΙΚΟ ΤΥΠΟ», αναφέρει ότι δυόμιση και πλέον χρόνια από την εφαρμογή του ΓεΣΥ, δεν έχουν ολοκληρωθεί οι προβλεπόμενες, τόσο από την νομοθεσία όσο και από το μνημόνιο συναντίληψης που έχουμε υπογράψει ως βιομηχανία, διαδικασίες.
Η επιστήμη εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς, νέες καινοτόμες θεραπείες ανακαλύπτονται κάθε χρόνο. Από το 2018 μέχρι σήμερα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων έχει εγκρίνει γύρω στις 210 νέες φαρμακευτικές ουσίες. Ωστόσο, αναφέρει ο πρόεδρος της ΚΕΦΕΑ, ελάχιστες νέες κατηγορίες φαρμάκων, έχουν ενταχθεί στο σύστημα υγείας το οποίο λειτουργεί με το συνταγολόγιο που ίσχυε στο δημόσιο τομέα το 2018 στην προΓεΣΥ εποχή!
Ακόμη και σε υφιστάμενες κατηγορίες έχουν υιοθετηθεί τέτοιοι περιορισμοί που δεν επιτρέπουν τη χορήγησή τους, σε ασθενείς που τα χρειάζονται.
Ως εκ τούτου, προσθέτει, παρατηρούμε ασθενείς να αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους εξασφάλισης των φαρμάκων τους, καταφεύγοντας στις πλείστες των περιπτώσεων σε πηγές μη ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία, γεγονός που εμπεριέχει κινδύνους.
Ως φορείς είχαμε την υποχρέωση, μέσα από διαβουλεύσεις με τις Αρχές, να διασφαλίσουμε ότι το περιβάλλον μέσα στο οποίο θα κληθούν να δραστηριοποιηθούν οι εταιρείες, θα συνάδει με τη νομοθεσία, θα επιτρέπει τον υγιή ανταγωνισμό και θα δίνει τις ίδιες και ίσες δυνατότητες σε όλα τα φάρμακα να είναι διαθέσιμα στους ασθενείς. Εάν αυτό δεν επιτευχθεί, τότε ως φορείς δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να επαναξιολογήσουμε τη συνολική μας στάση έναντι του συστήματος.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Παραθέτουμε στη συνέχεια το πλήρες κείμενο της συνέντευξης που παραχώρησε ο πρόεδρος της ΚΕΦΕΑ στον «Ιατρικό Τύπο»:
- Αγαπητέ κ. Κυριάκο Μικέλλη, θα θέλαμε αρχικά την δική σας εκτίμηση τα νέα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί στην Κύπρο με την εφαρμογή εδώ και πέραν των δυο χρόνων του ΓεΣΥ.
KYΡΙΑΚΟΣ ΜΙΚΕΛΛΗΣ: Η εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας έχει αλλάξει το περιβάλλον και τον τρόπο παροχής των υπηρεσιών υγείας στους ασθενείς. Έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα, τα οποία όμως, λόγω και της πανδημίας, είναι πολύ δύσκολο να αξιολογηθούν έτσι ώστε να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.
Στα θετικά, σε ό,τι αφορά το φάρμακο, καταγράφεται η εμπλοκή των ιδιωτικών φαρμακείων στην εξυπηρέτηση των ασθενών και η δυνατότητα των ιατρών να έχουν πρόσβαση σε περισσότερες της μιας επιλογής φαρμάκου για τους ασθενείς τους, τουλάχιστον στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Πέραν τούτου όμως, υφίστανται σημαντικές εκκρεμότητες, ενώ η περαιτέρω καθυστέρηση υλοποίησής τους δημιουργεί συνθήκες ανησυχίας και αμφισβήτησης στους παρόχους, για την επόμενη μέρα.
- Όμως, την ίδια ώρα έχει αναζωπυρωθεί η διαμάχη για αλλαγές ή όχι στο ΓεΣΥ. «Μήλο της έριδος» φαίνεται να είναι η πρόταση για παραχώρηση με νομοθετικές αλλαγές του δικαιώματος των εκτός ΓεΣΥ γιατρών να συνταγογραφούν εντός του Συστήματος. Ποιά είναι η δική σας θέση στο θέμα;
KYΡΙΑΚΟΣ ΜΙΚΕΛΛΗΣ: Στην παρούσα φάση, αυτό που προέχει -τουλάχιστον σε σχέση με το φάρμακο- είναι η άμεση υλοποίηση των εκκρεμοτήτων και των συμφωνηθέντων, από πλευράς ΟΑΥ και Υπουργείου Υγείας. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, για παράδειγμα, όλα τα φάρμακα να είναι διαθέσιμα εντός του συστήματος τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στη δευτεροβάθμια φαρμακευτική περίθαλψη. Πρέπει ακόμη να επισπευσθούν οι διαδικασίες για υιοθέτηση των θεραπευτικών κατευθυντήριων οδηγιών (πρωτοκόλλων), οι οποίες θα πρέπει να είναι βασισμένες στις διεθνείς οδηγίες και πρακτικές, με τις τοπικές επιστημονικές εταιρείες να εμπλέκονται στη διαμόρφωσή τους. Αφού υλοποιηθούν αυτά, αν κριθούν απαραίτητες κάποιες νομοθετικές αλλαγές που να αφορούν τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος, τότε θα πρέπει και αυτές να δρομολογηθούν με την απαραίτητη διαβούλευση με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, προτού ληφθούν οι όποιες τελικές αποφάσεις.
- Ειδικότερα σε σχέση με την εισαγωγή φαρμάκων στο Γενικό Σύστημα Υγείας, η κατάσταση έχει βελτιωθεί;
KYΡΙΑΚΟΣ ΜΙΚΕΛΛΗΣ: Με μια απλή απάντηση θα έλεγα όχι. Το σύστημα λειτουργεί με το συνταγολόγιο που ίσχυε στον κρατικό τομέα το 2018. Η μόνη βελτίωση που έχει επέλθει, έχει να κάνει με το ότι έχουν ενταχθεί στο σύστημα τα φάρμακα (εμπορικά ονόματα) που ανήκουν στις κατηγορίες που ήταν ήδη ενταγμένες στο συνταγολόγιο του δημοσίου το 2018. Ελάχιστες νέες κατηγορίες έχουν ενταχθεί στο σύστημα. Όμως, ακόμα και σε υφιστάμενες κατηγορίες έχουν υιοθετηθεί τέτοιοι περιορισμοί που δεν επιτρέπουν τη χορήγησή τους, σε ασθενείς που τα χρειάζονται. Ως εκ τούτου, παρατηρούμε ασθενείς να αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους εξασφάλισης των φαρμάκων τους, καταφεύγοντας στις πλείστες των περιπτώσεων σε πηγές μη ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία, γεγονός που εμπεριέχει κινδύνους.
- Να πάμε στο πολυσυζητημένο θέμα των καινοτόμων φαρμάκων. Οι ασθενείς μέσω των φορέων τους διαμαρτύρονται γιατί απουσιάζουν από το ΓεΣΥ καινοτόμα φάρμακα και παραβιάζεται έτσι και η αρχή των ίσων ευκαιριών στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Από τις επαφές σας με την αρμόδιες αρχές, διαβλέπετε προθέσεις αλλαγής της κατάστασης;
KYΡΙΑΚΟΣ ΜΙΚΕΛΛΗΣ: Καταρχάς, να μου επιτρέψετε να πω πως δικαίως διαμαρτύρονται οι ασθενείς για το συγκεκριμένο ζήτημα, καθώς η πρόσβαση στα καινοτόμα φάρμακα αποτελούσε το πιο σημαντικό πρόβλημα στην προ-ΓεΣΥ εποχή. Η παραδοχή, πως ακόμα και σήμερα το σύστημα λειτουργεί με το συνταγολόγιο που ίσχυε στον δημόσιο τομέα το 2018, είναι ενδεικτική της κατάστασης.
Αν αναλογιστεί κανείς πως, από το 2018 μέχρι σήμερα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων έχει εγκρίνει γύρω στις 210 νέες φαρμακευτικές ουσίες, εξάγει το συμπέρασμα πως η κατάσταση δεν είναι η επιθυμητή.
- Κύριε Μικέλλη, γιατί κατά την άποψη σας οι ασθενείς εκφράζονται τόσο έντονα για το θέμα της εισαγωγής καινοτόμων φαρμάκων στο ΓεΣΥ; Πόσο σημαντικά είναι για τους ασθενείς τα καινοτόμα φάρμακα;
KYΡΙΑΚΟΣ ΜΙΚΕΛΛΗΣ: Η Επιστήμη και καινοτομία στον φαρμακευτικό τομέα έχει τεράστια συνεισφορά στην εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης και στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, με συνεπακόλουθο τη σημαντική θετική επίδραση στη ζωή μας γενικότερα. Η καινοτομία στα φάρμακα έχει καταστήσει ανίατες ασθένειες, όπως ο καρκίνος και το AIDS, ιάσιμες ή χρόνιες. Έχει βελτιώσει αισθητά την αποτελεσματικότητα και ασφάλειά τους, με ελάχιστες ανεπιθύμητες παρενέργειες. Έχει ακόμη περιορίσει τις παρεμβατικές μεθόδους και ενώ παράλληλα η ανάγκη για νοσηλείες έχει μειωθεί σε μεγάλο βαθμό.
Με βάση λοιπόν το τι αποδεδειγμένα έχει προσφέρει το καινοτόμο φάρμακο, είναι απολυτά φυσιολογικό και αναμενόμενο να κρίνεται ως απαραίτητο και σημαντικό για τους ασθενείς. Θα αναμέναμε από τις αρμόδιες Αρχές να αντιμετωπίζουν με αντίστοιχο τρόπο την καινοτομία, αξιοποιώντας την στον μέγιστο βαθμό προς όφελος των ασθενών, αλλά και του συστήματος γενικότερα.
ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ
ΜΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΗΘΕΝΤΩΝ
- Γνωρίζουμε ότι το 2019, ύστερα από εντατικές προσπάθειες, υπογράψατε Μνημόνιο Συναντίληψης με τον ΟΑΥ και το υπουργείο Υγείας. Είστε ικανοποιημένοι ως ΚΕΦΕΑ με την πορεία εφαρμογής όσων προβλέπονται;
KYΡΙΑΚΟΣ ΜΙΚΕΛΛΗΣ: Έχετε απόλυτο δίκαιο. Τον Μάιο του 2019, οι φορείς που εκπροσωπούν το φάρμακο στην Κύπρο, δηλαδή η ΚΕΦΕΑ ως εκπρόσωπος των φαρμακευτικών εταιρειών έρευνας και ανάπτυξης, ο ΣΦΕΚ ως σύνδεσμος των εισαγωγέων και ο ΠΑΣΥΠΑΓΕΦ ως σύνδεσμος των τοπικών Βιομηχανίων, κατόπιν έντονων διαβουλεύσεων, προχώρησαν στην υπογραφή μνημονίου συναντίληψης με Υπουργείο Υγείας και ΟΑΥ.
Η εφαρμογή των προνοιών του μνημονίου θα οδηγήσει, τουλάχιστον για το φάρμακο, σε συνθήκες και διαδικασίες παρόμοιες με αυτές που εφαρμόζονται στις προηγμένες, στον τομέα της υγείας, χώρες. Δυστυχώς όμως τα πράγματα δεν κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση, γεγονός που δεν μας ικανοποιεί καθόλου. Σημαντικές πρόνοιες του μνημονίου δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί, ειδικά σε ό,τι αφορά τη δεύτερη φάση εφαρμογής του συστήματος. Ως φορείς είχαμε την υποχρέωση, μέσα από διαβουλεύσεις με τις Αρχές, να διασφαλίσουμε ότι το περιβάλλον μέσα στο οποίο θα κληθούν να δραστηριοποιηθούν οι εταιρείες, θα συνάδει με τη νομοθεσία, θα επιτρέπει τον υγιή ανταγωνισμό και θα δίνει τις ίδιες και ίσες δυνατότητες σε όλα τα φάρμακα να είναι διαθέσιμα στους ασθενείς. Εάν αυτό δεν επιτευχθεί, τότε ως φορείς δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να επαναξιολογήσουμε τη συνολική μας στάση έναντι του συστήματος.
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΟΛΩΝ
- Άλλοι φορείς του Ιατρικού Τομέα, κυρίως ο ΠΙΣ και οι επιστημονικές εταιρείες του, από τις επαφές που έχετε μαζί τους ως ΚΕΦΕΑ, κατανοούν και στηρίζουν τις θέσεις σας σε σχέση με τα καινοτόμα φάρμακα;
Πρόσφατα είχε διεξαχθεί υπό την αιγίδα του ΠΙΣ, σε συνεργασία με τον ΟΑΥ και το Αγγλικό NICE, ένα διήμερο εργαστήριο, στο πλαίσιο του οποίου επιβεβαιώθηκε ότι το θέμα των κατευθυντήριων οδηγιών είναι πάρα πολύ σημαντικό και θα πρέπει να τύχει διαχείρισης από ένα Ανεξάρτητο θεσμό / επιτροπή. Βασική αποστολή της εν λόγω επιτροπής θα πρέπει να είναι να λειτουργεί με διαφάνεια και να λαμβάνει τεκμηριωμένες αποφάσεις, έτσι ώστε να μην αφήνονται οποιεσδήποτε υπόνοιες για σύγκρουση συμφερόντων. Ένας τέτοιος οργανισμός/επιτροπή δεν μπορεί να είναι μέρος του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας.
Είναι, θεωρώ, απαραίτητο να υπάρξει συνεργασία όλων των ενδιαφερόμενων φορέων για επίτευξη του κοινού στόχου, που δεν είναι άλλος από το να διασφαλιστεί ότι οι θεράποντες ιατροί θα έχουν την δυνατότητα χορήγησης της καταλληλότερης θεραπείας στους ασθενείς τους και οι ασθενείς να έχουν πρόσβαση σε όλες τις θεραπείες.
- Κύριε Μικέλλη επειδή ο «ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ» είναι η εφημερίδα που απευθύνεται κυρίως προς την ιατρική κοινότητα της Κύπρου, θα θέλαμε να ρωτήσουμε για τις σχέσεις σας με τον επίσημο φορέα των ιατρών της χώρας μας, τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο (ΠΙΣ) και τις Επιστημονικές Εταιρείες του. Πώς κρίνετε το επίπεδο συνεργασίας σας ως ΚΕΦΕΑ και ως εκπροσώπων των φαρμακοβιομηχανιών, στα θέματα που αφορούν την αναβάθμιση της ιατρικής στην Κύπρο;
KYΡΙΑΚΟΣ ΜΙΚΕΛΛΗΣ: Βρισκόμαστε σε ένα πάρα πολύ καλό επίπεδο συνεργασίας, ωστόσο, πάντα υπάρχουν περιθώρια και δυνατότητα βελτίωσης ή αλλαγών. Η πανδημία, έχει αναγκάσει όλους τους εμπλεκόμενους στον τομέα της Υγείας, να δουν τα πράγματα από μια διαφορετική οπτική γωνία. Θεωρούμε επιβεβλημένη τη συνεργασία όλων, έτσι ώστε να επιτευχθεί ο κοινός στόχος της πρόσβασης των ασθενών στην καταλληλότερη θεραπεία και σε όλα τα φάρμακα.
Η ΚΕΦΕΑ ως φορέας, όπως και η κάθε φαρμακευτική εταιρεία-μέλος της ξεχωριστά, έχει μια πολυσύνθετη και πολυεπίπεδη συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα. Καταρχάς, η κάθε εταιρεία έχει τη νομική ευθύνη και υποχρέωση για επιστημονική ενημέρωση και εκπαίδευση των Επαγγελματιών Υγείας (ΕΥ) πάνω στο πεδίο/τομέα δραστηριότητάς της. Η επιστήμη εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς, νέες καινοτόμες θεραπείες ανακαλύπτονται κάθε χρόνο και είναι ευθύνη μας να παρέχουμε εκπαίδευση στους ΕΥ για την χρήση τους, τόσο τοπικά όσο και μέσα από την οργάνωση ή υποστήριξη επιστημονικών συνεδρίων και εκδηλώσεων στην Κύπρο και στο εξωτερικό.
Συνεργασία, υπάρχει επίσης σε επίπεδο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού και της κοινωνίας γενικότερα, σε διάφορα προγράμματα πρόληψης. Προσπαθούμε, από κοινού, να δημιουργήσουμε συνθήκες μέσα από τις οποίες θα αναβαθμιστεί η κλινική έρευνα στον τόπο μας, ώστε να υπάρχει όσο το δυνατόν περισσότερη συμμετοχή από κέντρα της Κύπρου στις κλινικές μελέτες που τρέχουν οι φαρμακευτικές εταιρείες. Θεωρώ πως η χρήση των ηλεκτρονικών μέσων και η εξ αποστάσεως εργασία, δίνει νέες δυνατότητες τις οποίες θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε. Η οποιαδήποτε βελτίωση στην συνεργασία μας, έστω και μικρή, θα έχει οπωσδήποτε θετική επίδραση στην προσφερόμενη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στον τόπο μας.
Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχηθώ σε όλη την ιατρική κοινότητα της Κύπρου χρόνια πολλά, καλή χρονιά και το 2022 με την βοήθεια της επιστήμης να επανέλθουμε στην κανονικότητα μας, που φυσικά δεν πρέπει να είναι αυτή που αφήσαμε το 2019.
______________________________________
- Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στην εταιρία ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΓΝΩΣΗ ΛΤΔ. * Απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς την άδεια της εταιρείας που εκδίδει τον ΙΑΤΡΙΚΟ ΤΥΠΟ * Επιτρέπεται η κοινοποίηση μέσω Facebook, Twitter κ.λ.π. με αναφορά στην πηγή: www.iatrikostypos.com.cy / www.ygeia–press.com * Επιτρέπεται η κοινοποίηση μέσω Facebook, Twitter κ.λ.π.
