Το Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓεΣΥ) είναι η μεγαλύτερη κοινωνική κατάκτηση από ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας και αποτελεί χρέος όλων μας να το διαφυλάξουμε ως «κόρη οφθαλμού», τονίζει με την ευκαιρία της συμπλήρωσης τριών χρόνων από τη λειτουργία του Συστήματος, ο Αν. Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) κ. Άθως Τσινωντίδης.
Το ΓεΣΥ, υποδεικνύει με έμφαση, η διεύθυνση του ΟΑΥ, είναι ένα ζωντανό Σύστημα που επιδέχεται συνεχείς βελτιώσεις. Προτεραιότητα του ΟΑΥ είναι να παρακολουθεί την εξέλιξή του και να παρεμβαίνει αποτελεσματικά τόσο για τη διόρθωση τυχόν στρεβλώσεων όσο και για την περαιτέρω αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Οι ανάγκες του δικαιούχου και η ποιοτική εξυπηρέτησή του βρίσκονται στο επίκεντρο της λειτουργίας του ΓεΣΥ, το οποίο παραμένει αμιγώς ανθρωποκεντρικό. Αυτή η κοινωνική διάσταση της μεταρρύθμισης αποτελεί και την ύψιστη προτεραιότητα του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας, με στόχο την δια βίου ισότιμη και απρόσκοπτη πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες φροντίδας υγείας για όλους τους πολίτες.
Ακριβώς ως ένας «ζωντανός οργανισμός» το ΓεΣΥ, με τις συνθήκες που δημιουργήθηκαν στον κόσμο και στην Κύπρο λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού και της οικονομικής κρίσης που αυτή προκάλεσε, προφανώς και παρουσίασε αναγκαστικά συμπτώματα «πρόωρης ωρίμανσης». Όμως επειδή πολλές φορές, λέει η μαθηματική επιστήμη, οι αριθμοί είναι αδιάψευστοι, ζητήσαμε από τον κ. Τσινωντίδη να προβεί σε μια εκτίμηση του τριών μόλις ετών ΓεΣΥ, μιλώντας και με τη γλώσσα των αριθμών σε σχέση με την αποδεκτικότητα του θεσμού μεταξύ των πολιτών.
Η μαζική αποδοχή του Γενικού Συστήματος Υγείας από το κοινό διαφάνηκε από την πρώτη κιόλας ημέρα εφαρμογής του. Το ΓΕΣΥ αγκαλιάστηκε από τους πολίτες και την κοινωνία.
- 917,000 δικαιούχοι έχουν εγγραφεί στο ΓεΣΥ και σε κατάλογο Προσωπικού Ιατρού.
- 777,000 δικαιούχοι έχουν επισκεφθεί τους Προσωπικούς τους Ιατρούς
- 756,000 δικαιούχοι έχουν επισκεφθεί τους Ειδικούς Ιατρούς
- 769,000 δικαιούχοι έχουν προμηθευτεί φάρμακα μέσω εκτέλεσης συνταγής από συμβεβλημένα με το ΓεΣΥ φαρμακεία.
- 686,000 δικαιούχοι έχουν υποβληθεί σε εργαστηριακές εξετάσεις
- 153,000 δικαιούχοι έχουν επισκεφθεί ΤΑΕΠ
- 159,000 δικαιούχοι έχουν λάβει υπηρεσίες ενδονοσοκομειακής φροντίδας
Ο Αν. Γενικός Διευθυντής του ΟΑΥ συμπληρώνει σχετικά ότι η στήριξη των Κυπρίων πολιτών στο ΓεΣΥ αποδεικνύεται τόσο στην έρευνα που διεξήχθη για λογαριασμό του ΟΑΥ από την εταιρεία IMR / Πανεπιστήμιο Λευκωσίας το 2021 όσο και στην έρευνα που πραγματοποίησε ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Δημοσκοπήσεων Ερευνών το 2022.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της πρώτης έρευνας, το 82% των δικαιούχων έκριναν ως πολύ ικανοποιητική την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, ενώ το 80% θεωρούν ότι το ΓεΣΥ βελτίωσε σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής τους.
Την ικανοποίηση των πολιτών με τις παρεχόμενες υπηρεσίες του ΓεΣΥ επιβεβαίωσε και η ανεξάρτητη έρευνα του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Δημοσκοπήσεων Ερευνών, η οποία κατέταξε το ΓεΣΥ πρώτο ανάμεσα στους υπόλοιπους θεσμούς της Δημοκρατίας.
Και μια και περί «αριθμών ο λόγος», ο κ. Τσινωντίδης σημειώνει ότι ο προηγούμενος χρόνος (2021) έκλεισε χωρίς οικονομικό έλλειμμα ενώ ο προϋπολογισμός του 2022 προβλέπει ότι τα αναμενόμενα έξοδα θα καλυφθούν από τα αναμενόμενα έσοδα.
ΟΙ ΚΑΤΑΧΡΗΣΕΙΣ ΠΛΗΤΤΟΥΝ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ
ΤΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΑΡΟΧΟΥΣ!
Σημειώνοντας ότι είναι «παραδεκτό γεγονός πως το Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓεΣΥ) είναι η μεγαλύτερη κοινωνική κατάκτηση από ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και την τοποθέτηση του πως «αποτελεί χρέος όλων μας να το διαφυλάξουμε» ζητούμε από τον κ. Τσινωντίδη να επεξηγήσει το «Σχέδιο Δράσης» του ΟΑΥ για διορθωτικά μέτρα, ειδικότερα για την προστασία του ΓεΣΥ από καταχρήσεις.
- Αυτό που πρέπει όλοι να αντιληφθούμε, αναφέρει, είναι πως η εκμετάλλευση και οι καταχρήσεις δεν πλήττουν το Σύστημα, αλλά τους ίδιους τους δικαιούχους και παρόχους.
Η στρατηγική του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας για την αντιμετώπιση των καταχρήσεων δεν εστιάζει μόνο στην τιμωρία των παραβάσεων, αλλά κυρίως στην πρόληψή. Είναι σημαντικό να γίνουν στοχευμένες κινήσεις οι οποίες θα εκπαιδεύσουν παρόχους και δικαιούχους ως προς τη συμπεριφορά τους εντός του Συστήματος. Οι βασικοί πυλώνες του σχεδίου δράσης του ΟΑΥ είναι:
1. Έλεγχος συμπεριφοράς των συμβεβλημένων με τον Οργανισμό παρόχων.
2. Ανάλυση των δεδομένων και ενίσχυση ελέγχων.
3. Δημιουργία κουλτούρας για ορθολογιστική χρήση του Συστήματος από τους δικαιούχους και προτροπή των δικαιούχων για αναφορά καταχρηστικών δραστηριοτήτων.
4. Οργάνωση, στελέχωση, ανάπτυξη και βελτίωση των διαδικασιών.
EΛΕΓΧΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΠΑΡΟΧΩΝ
Προσωπικοί Ιατροί – Ξεκινώντας από το θεσμό του Προσωπικού Ιατρού, η πρώτη παρατήρηση αφορά στο μεγάλο αριθμό παραπεμπτικών που εκδίδονται προς τους Ειδικούς Ιατρούς (ΕΙ). Πιο συγκεκριμένα, κατά μέσο όρο εκδίδονται περίπου 40 παραπεμπτικά σε ΕΙ για κάθε 100 επισκέψεις ενώ σε ώριμα συστήματα, με οργανωμένη πρωτοβάθμια υγεία, τα ποσοστά παραπομπών σε ΕΙ από ΠΙ είναι πολύ χαμηλότερα.
Για την αντιμετώπιση του φαινομένου ο ΟΑΥ έχει εφαρμόσει ποιοτική αξιολόγηση και έλεγχο των παραπεμπτικών που εκδίδονται από ιατρούς και έχει προχωρήσει στη λήψη μέτρων όταν η έκδοση τους δεν τεκμηριώνεται μέσα από την ακριβή καταγραφή των διαγνώσεων/κλινικών σημειώσεων.
Αναφορικά με τα παραπεμπτικά μέσω τηλεφώνου, χωρίς να έχει προηγηθεί εξέταση από τον ΠΙ, ο Αν. Γενικός του ΟΑΥ αναφέρει πως αυτό συνήθως γίνεται υπό συνθήκες πίεσης από τους δικαιούχους, με αποτέλεσμα την έκδοση αχρείαστων παραπεμπτικών.
Για το θέμα αυτό ο Αν. Γενικός Διευθυντής του ΟΑΥ αναφέρει:
Αυτή η πρακτική πλήττει το ρόλο και τη λειτουργία του ΠΙ. Επιπλέον επιβαρύνει και τους Ειδικούς Ιατρούς εις βάρος των δικαιούχων που πραγματικά χρειάζονται ιατρική φροντίδα. Ο Οργανισμός επανειλημμένως έχει τονίσει την σημαντικότητα του ρόλου του ΠΙ για κάθε δικαιούχο. Έχει επίσης εξηγήσει ότι ο ΠΙ είναι εκτός από το πρώτο σημείο επαφής του κάθε δικαιούχου με το ΓεΣΥ και ο επαγγελματίας υγείας ο οποίος διαθέτει τις γνώσεις και την εμπειρία για να καθοδηγήσει σωστά τον δικαιούχο στο Σύστημα.
Η αμοιβή βάσει ποιοτικών κριτηρίων θα αφορά στην παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών όπως π.χ. στην διαχείριση χρόνιων παθήσεων ενώ η αμοιβή βάσει δεικτών απόδοσης θα αφορά στη συμπεριφορά των προσωπικών ιατρών σε σχέση με την έκδοση παραπεμπτικών.
- Ειδικοί Ιατροί
O Οργανισμός προχώρησε ήδη σε αναθεώρηση των καταλόγων δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των βαρυτήτων κάθε δραστηριότητας, αλλά και σε χρήση των δυνατοτήτων του Συστήματος Πληροφορικής για τον εντοπισμό και αποτροπή των περιπτώσεων κατάχρησης ή απάτης.
Επίσης, έχει καταρτίσει ξεχωριστούς προϋπολογισμούς ανά ειδικότητα Ειδικών Ιατρών, σε ειδικότητες που καλύπτουν πέραν του 80% της συνολικής δραστηριότητας των ΕΙ. Περαιτέρω, έχει εφαρμόσει περιορισμούς, κατευθυντήριες οδηγίες και πρωτοκόλλα για την υποβολή/έγκριση απαιτήσεων από τους παρόχους υπηρεσιών, τη χορήγηση φαρμάκων και τη διενέργεια ενδονοσοκομειακών πράξεων.
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
ΜΕ ΤΟ ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ NICE
Ιδιαίτερη σημασία αποδίδει ο ΟΑΥ στην εφαρμογή των Κλινικών Κατευθυντήριων Οδηγιών. Με γνώμονα την εδραίωση των εργαλείων και των μηχανισμών για προαγωγή επιστημονικά τεκμηριωμένων (Evidence-Based) και οικονομικά αποδοτικών (Cost-Effective) υπηρεσιών υγείας στα πλαίσια του ΓεΣΥ και τη συμβολή με αυτό τον τρόπο στην ποιοτική αναβάθμιση των υπηρεσιών που προσφέρει μέσα στα πλαίσια της υφιστάμενης νομοθεσίας, ο Οργανισμός έχει αρχίσει να συνεργάζεται με το Βρετανικό Ινστιτούτο NICE. Hδη ο Οργανισμός έχει διοργανώσει εκπαιδευτική διημερίδα με τη συνεργασία του NICE το Δεκέμβριο του 2021.
Σκοπός της συνεργασίας με τον ΝICE είναι η ανάπτυξη εμπειρογνωμοσύνης στους υποστηρικτικούς μηχανισμούς του ΟΑΥ και η δημιουργία ομάδων εργασίας σε συνεργασία με την ιατρική κοινότητα αλλά και τους ασθενείς για την προσαρμογή πρωτοκόλλων και κατευθυντηρίων γραμμών στην Κύπρο. Ειδικότερα, οι εκπαιδεύσεις περιλαμβάνουν τη μεταφορά γνώσεων για της διαδικασίες ανάπτυξης-προσαρμογής πρωτοκόλλων, δεικτών ποιότητας και αποδοτικότητας και υποστήριξη στην εμπλοκή ενδιαφερόμενων φορέων στις διαδικασίες προσαρμογής.
ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΛΕΓΧΩΝ
Ένα μεγάλο κεφάλαιο που περιλαμβάνεται στο στρατηγικό σχέδιο του ΟΑΥ, αφορά στην ανάλυση δεδομένων για την ενίσχυση των ελέγχων που διαθέτει ο Οργανισμός για τη διασφάλιση της ποιότητας των υπηρεσιών και παράλληλα την καταπολέμηση των καταχρήσεων.
Μεταξύ άλλων ο Οργανισμός διεξάγει ελέγχους σε παρόχους οι οποίοι προκύπτουν κατόπιν έρευνας και ανάλυσης δεδομένων στο Σύστημα Πληροφορικής.
Μέχρι σήμερα έχουν διερευνηθεί δεκάδες ιατροί, η διερεύνηση των οποίων οδήγησε σε συστάσεις, αλλά και επιβολή διοικητικών προστίμων.
Επιπλέον η ανάλυση δεδομένων έχει οδηγήσει τον ΟΑΥ σε αναστολή και τερματισμό της σύμβασης 166 παρόχων. Σημειώνεται ότι ανά μήνα λαμβάνονται πέραν του ενός εκατομμυρίου απαιτήσεις πληρωμών για παρεχόμενες υπηρεσίες από παρόχους.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ
Είναι γνωστό ότι ο ΟΑΥ έχει λάβει αρκετά παράπονα από ΠΙ, οι οποίοι αναφέρουν πως δέχονται πιέσεις από δικαιούχους για έκδοση παραπεμπτικών. Σε αντίθετη περίπτωση οι δικαιούχοι απειλούν με διαγραφή από τον κατάλογο του εκάστοτε ΠΙ.
Είναι για το σκοπό αυτό που θα γίνει αλλαγή στο Σύστημα Πληροφορικής όσον αφορά στο χρονικό διάστημα που θα μπορεί ένας δικαιούχους να αλλάζει ΠΙ καθώς επίσης και την υποχρέωση να δηλώνει τους λόγους για τους οποίους διαγράφεται από το κατάλογο ενός ΠΙ.
Την ίδια στιγμή προγραμματίζεται εντός του 2022 η υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος ενημέρωσης, επικοινωνίας και εκπαίδευσης των δικαιούχων του ΓεΣΥ το οποίο μεταξύ άλλων στοχεύει στη δημιουργία κουλτούρας για την ορθή χρήση του Συστήματος και την μείωση των καταχρήσεων, καθώς και ενημέρωση για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των δικαιούχων και τη σημαντικότητα του ρόλου του ΠΙ εντός του ΓεΣΥ. Επιπρόσθετα, ένας από τους κύριους στόχους του εν λόγω προγράμματος είναι και η εκπαίδευση/παρότρυνση των δικαιούχων για αναφορά καταχρηστικών δραστηριοτήτων.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ
Ο κ. Άθως Τσινωντίδης απαντά τέλος στην ερώτηση για τους στόχους του ΟΑΥ εισερχόμενος στον 4ο χρόνο λειτουργίας του ΓεΣΥ.
O ΟΑΥ, αναφέρει, έχει θέσει ως προτεραιότητά του την αντιμετώπιση των καταχρήσεων, την ένταξη στο ΓεΣΥ επιπλέον καινοτόμων φαρμάκων και τη βελτίωση της ποιότητας με την προσαρμογή και υιοθέτηση διεθνών κατευθυντήριων οδηγιών. Το ΓεΣΥ είναι ένα σύστημα που επιδέχεται συνεχείς βελτιώσεις και σκοπός του ΟΑΥ είναι να παρακολουθεί την εξέλιξή του και να παρεμβαίνει αποτελεσματικά, τόσο για τη διόρθωση τυχόν στρεβλώσεων, όσο και για την περαιτέρω αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
«Οι ανάγκες του δικαιούχου και η ποιοτική εξυπηρέτησή του», τονίζει ο Αν. Γενικός Διευθυντής του ΟΑΥ, «βρίσκονται στο επίκεντρο της λειτουργίας του ΓεΣΥ»
Τι πέτυχε το ΓεΣΥ στα 3 χρόνια λειτουργίας του
Μεταξύ των σημαντικότερων επιτευγμάτων από τα τρία χρόνια λειτουργίας του ΓεΣΥ καταγράφονται τα εξής:
- Όλοι οι πολίτες είναι ασφαλισμένοι σε υπηρεσίες φροντίδας υγείας, ανεξαρτήτως της οικονομικής τους κατάστασης.
- Τερματίστηκε το φαινόμενο όπου το 50% των δαπανών υγείας προέρχονταν απευθείας από τον οικογενειακό προϋπολογισμό, κάτι που έθετε το νοικοκυριό σε καταστροφικό οικονομικό κίνδυνο.
- Όλοι οι πολίτες έχουν πλέον ισότιμη πρόσβαση στη συντριπτική πλειοψηφία των παρόχων, με δεδομένο ότι πέραν του 90% των παροχέων έχει ενταχθεί στο ΓεΣΥ
- Ο κάθε ενήλικας έχει το δικό του προσωπικό ιατρό και τα παιδιά το δικό τους παιδίατρο.
- Η λειτουργία του ΓεΣΥ σε ένα ενιαίο ηλεκτρονικό σύστημα, κατέταξε την Κύπρο από ουραγό σε πρωτοπόρο στα θέματα ψηφιοποίησης του τομέα της υγείας και της λειτουργίας ηλεκτρονικού φακέλου
- Για πρώτη φορά εξασφαλίστηκε για όλο το πληθυσμό το δικαίωμα επιλογής φαρμάκου και η δωρεάν κάλυψη της μιας επιλογής με την καταβολή ενός ευρώ.
- Το κάθε νοικοκυριό έχει πρόσβαση στο φαρμακείο και το εργαστήριο της γειτονιάς του, επιτυγχάνοντας την εύκολη πρόσβαση και ταχεία εξυπηρέτηση. Δόθηκε έτσι τέλος στις γνωστές ουρές που ταλαιπωρούσαν αδικαιολόγητα τον πολίτη
- Ως επιστέγασμα των πιο πάνω υπήρξε γενική βελτίωση σε όλους τους δείκτες του τομέα της υγείας, κάτι που επιβεβαιώθηκε πριν από λίγες μέρες και από σχετική έκθεση της Κομισιόν.
