Του Κωνσταντίνου ΙΩΑΝΝΟΥ,
Υπουργού Υγείας
Συμπληρώνονται αυτές τις μέρες δύο χρόνια από την έναρξη της εφαρμογής του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ), το οποίο χαρακτηρίστηκε ως μια από τις μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις που έγιναν ποτέ στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Είναι νωρίς για να προβούμε σε πλήρη αποτίμηση της τομής που συντελείται στον τομέα της Υγείας τα τελευταία δύο χρόνια, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ΓεΣΥ ανταποκρίνεται σε μεγάλο βαθμό στη βασική του αποστολή, δηλαδή να προσφέρει σε όλους τους δικαιούχους ισότιμη και καθολική πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας.
Οι πολίτες αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το ΓεΣΥ, παρά την πολεμική που δέχθηκε και εξακολουθεί να δέχεται μέχρι σήμερα. Το ΓεΣΥ διέψευσε εκείνους που προέβλεπαν την κατάρρευσή του και όσους προειδοποιούσαν δήθεν για καταστροφή, γιατί ακριβώς στηρίχθηκε από την κοινωνία, δυνάμωσε, εδραιώθηκε και πλέον βρίσκεται στις ράγες της συνεχούς εξέλιξης. Σε αυτή την αέναη διαδικασία, που δεν έχει επιστροφή, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι δυνάμεις της κοινωνίας και οι νόμοι της αγοράς. Ο ρόλος του κράτους θα είναι επικουρικός και θα έχει διορθωτικό χαρακτήρα εκεί και όταν κριθεί αναγκαίο για τη στήριξη του ΓεΣΥ, το οποίο αποτελεί περιουσιακό στοιχείο όλων μας. Η Κυβέρνηση αποδεικνύει καθημερινά ότι στηρίζει εμπράκτως τον τομέα της Υγείας, στην οποία επενδύει τα μέγιστα. Ενδεικτικά υπενθυμίζω ότι ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Υγείας για το τρέχον έτος πλησιάζει το ένα δισεκατομμύριο ευρώ και αποτελεί σχεδόν το 10% του συνολικού προϋπολογισμού του κράτους.
Εδώ και δύο χρόνια ο πολίτης έχει τον Προσωπικό Ιατρό της επιλογής του, μέσω του οποίου παραπέμπεται στον Ειδικό Ιατρό επίσης της προτίμησής του. Ο μεγάλος αριθμός Ειδικών Ιατρών που έχουν συμβληθεί με τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας, διασφαλίζει αυτό το δικαίωμα επιλογής για τη συντριπτική πλειοψηφία των ιατρικών ειδικοτήτων, καλύπτοντας σχεδόν όλες τις ιατρικές ανάγκες. Ορόσημο για την ανάπτυξη του ΓεΣΥ αποτελεί επίσης η ένταξη μεγάλου αριθμού ιδιωτικών νοσηλευτηρίων, τα οποία σε συνδυασμό με το μεγάλο δίκτυο των δημόσιων νοσηλευτηρίων ΟΚΥπΥ, εμπλουτίζουν το μενού των επιλογών για όλους τους δικαιούχους.
Όσοι είχαν και τις ελάχιστες αντιρρήσεις για τη σημασία του ΓεΣΥ ας αναλογιστούν πώς ήταν ο τομέας της υγείας πριν από δύο χρόνια. Οι πολίτες, ο κάθε δικαιούχος, η κάθε οικογένεια, έχουν πλέον πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, σε φάρμακα μέσω του θεσμού του «φαρμακείου της γειτονιάς», σε διαγνωστικές και εργαστηριακές εξετάσεις, έναντι μιας ιδιαίτερα χαμηλής εισφοράς, χωρίς το άγχος του οικονομικού κόστους, που ανατρέπει τον οικογενειακό προϋπολογισμό και προκαλεί αβεβαιότητα και ανασφάλεια.
Οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί: 892,134 δικαιούχοι του ΓεΣΥ που έχουν εγγραφεί σε κατάλογο Προσωπικού Ιατρού μέσα σε αυτά τα δύο χρόνια. 801,107 δικαιούχοι επισκέφθηκαν τον προσωπικό τους ιατρό, πέραν των 631 χιλιάδων επισκέφθηκαν ειδικούς ιατρούς, 655,868 δικαιούχοι πήραν φάρμακα, 578,249 έκαναν εργαστηριακές εξετάσεις και 76,873 έλαβαν υπηρεσίες ενδονοσοκομειακής φροντίδας.
Αναγνωρίζω ότι ανάμεσα στους αριθμούς αυτούς υπάρχουν καταχρηστικές περιπτώσεις, μια στρέβλωση που ήταν αναμενόμενη και παρατηρήθηκε σε όλες τις χώρες όπου εφαρμόστηκε ένα νέο Σύστημα Υγείας. Με διάφορες ενέργειες από τον ΟΑΥ, το πρόβλημα έχει σε μεγάλο βαθμό αμβλυνθεί αλλά οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι εξακολουθεί να υφίσταται. Θέλω όμως να θυμίσω ότι καταχρήσεις υπήρχαν και προ ΓεΣΥ, όταν οι πολίτες ήταν έρμαιο υπερβολικών χρεώσεων και το κράτος είχε σοβαρές απώλειες από αδήλωτα εισοδήματα, από σπατάλες και από αρκετές άλλες παθογένειες.
Η δεύτερη επέτειος της εφαρμογής του ΓεΣΥ βρίσκει τη χώρα μας να επιχειρεί το βήμα για έξοδο από την υγειονομική κρίση. Θα ήταν παράλειψη να μην σημειώσω την καθοριστική συμβολή του ΓεΣΥ στην αποτελεσματική διαχείριση της πανδημίας και είμαι βέβαιος ότι τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο δύσκολα εάν δεν είχαμε στη διάθεσή μας τη βάση δεδομένων του ΓεΣΥ με την υποχρεωτική καταχώρηση όλων των ιατρικών πράξεων και τον πολύτιμο θεσμό του Προσωπικού Ιατρού. Με τον καθορισμό διαδικασιών και πρωτοκόλλων έγινε ευκολότερη η αντιμετώπιση των υπόπτων και θετικών περιστατικών, ενώ η ηλεκτρονική συνταγογράφηση σε χρόνιους ασθενείς χωρίς να είναι απαραίτητη η φυσική επίσκεψη στα ιατρεία, ήταν κάποιες ενέργειες που αποσυμφόρησαν το Σύστημα Υγείας και ελαχιστοποίησαν τον κίνδυνο διασποράς. Εξίσου σημαντική είναι η συνεισφορά των Προσωπικών Ιατρών στους εμβολιασμούς των δικαιούχων τους αυτή την περίοδο.
Δύο χρόνια μετά, είμαστε βέβαιοι για την πορεία που ακολουθούμε, ατενίζουμε το μέλλον του ΓεΣΥ με αισιοδοξία και αισθανόμαστε περήφανοι ότι παρά τις δυσκολίες, κάτω από ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες, υλοποιήσαμε την υπόσχεση για τη μεγάλη μεταρρύθμιση στο χώρο της υγείας. Απομένει να συνεχίσουμε με την προσθήκη και άλλων ειδικοτήτων και υπηρεσιών, καθώς και με διορθωτικές κινήσεις, που θα συμβάλουν στην αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας. Το ΓεΣΥ είναι ένα έργο πνοής για την Κύπρο, το οποίο θα κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας και στις επόμενες γενιές.