Οι περισσότεροι γονείς το έχουν βιώσει: Το μικρό σας παιδί ξυπνάει αναστατωμένο, σίγουρο ότι ο εφιάλτης που μόλις έζησε είναι αληθινός.
Ο Dr. Anis Rehman, ειδικός εσωτερικής ιατρικής και σύμβουλος του Ιδρύματος Ύπνου (Sleep Foundation), λέει ότι περίπου τα μισά παιδιά ηλικίας 3 έως 6 ετών βλέπουν συχνά εφιάλτες και περίπου το 20% των παιδιών ηλικίας 6 έως 12 ετών. Και τα δύο φύλα φαίνεται να είναι εξίσου επιρρεπή στα κακά όνειρα, αν και μπορεί να είναι πιο συνηθισμένα στα κορίτσια ξεκινώντας περίπου από την ηλικία των 13 ετών.
Υπάρχουν επίσης οι “νυχτερινοί τρόμοι”, ξεσπάσματα διάρκειας λεπτών που μπορεί να διακόψουν τον ύπνο ενός παιδιού.
Τι ακριβώς είναι οι εφιάλτες;
Σύμφωνα με το Ίδρυμα Ύπνου, ένας εφιάλτης εμφανίζεται συνήθως κατά τη διάρκεια του ύπνου με ταχεία κίνηση των ματιών (REM), ο οποίος είναι συνήθως η τελική φάση του ύπνου. Αυτό εξηγεί γιατί ένα παιδί συχνά ξυπνά με έναν εφιάλτη στη μέση της νύχτας ή νωρίς το πρωί.
Τέρατα, φαντάσματα, σκυλιά που γαβγίζουν ή τίγρεις που περιφέρονται ή άνθρωποι που φαίνονται απειλητικοί είναι συχνά βασικοί παράγοντες στους εφιάλτες των παιδιών. Τα παιδιά μπορεί επίσης να βλέπουν τρομακτικά όνειρα για εκφοβισμό ή παρενόχληση, ανέφερε το ίδρυμα.
Σε αντίθεση με τους νυχτερινούς τρόμους, οι τυπικοί εφιάλτες δεν περιλαμβάνουν το παιδί να φωνάζει ή να ενεργεί κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ωστόσο, μόλις ξυπνήσουν από τον εφιάλτη τους τα παιδιά μπορεί να αισθάνονται ευάλωτα και ανήσυχα, με ταχυκαρδία. Μερικές φορές οι εφιάλτες μπορεί να είναι τόσο άσχημοι που το παιδί να αναπτύσσει φοβία να κοιμηθεί, ανέφερε το ίδρυμα.
“Νυχτερινοί τρόμοι”
Οι νυχτερινοί τρόμοι – επεισόδια τρόμου ή πανικού κατά τη διάρκεια του ύπνου – διαφέρουν από τους εφιάλτες, εξήγησε ο Rehman. Περίπου το 30% των παιδιών πιστεύεται ότι βιώνει νυχτερινούς τρόμους και είναι πιο συνηθισμένοι μεταξύ των ηλικιών 3 και 7 ετών, ενώ συνήθως υποχωρούν μέχρι την ηλικία των 10 ετών.
Πρώτον, εμφανίζονται συνήθως νωρίτερα στον κύκλο του ύπνου, κατά τη διάρκεια του ύπνου μη-REM.
Και σε αντίθεση με τους εφιάλτες, τα παιδιά συχνά συμπεριφέρονται, φωνάζουν ή κλαίνε ενώ κοιμούνται και βλέπουν το όνειρο. Η υπνοβασία μπορεί συχνά να συμπίπτει με τους νυχτερινούς τρόμους.
Τα επεισόδια νυχτερινών τρόμων μπορεί να διαρκέσουν έως και 90 λεπτά σε ορισμένες περιπτώσεις, είπαν οι ειδικοί.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Οι περιστασιακοί εφιάλτες ή οι νυχτερινοί τρόμοι μπορεί να είναι τρομακτικοί για τα παιδιά, αλλά οι φόβοι αυτοί μπορούν να υποχωρήσουν μόλις οι γονείς καθησυχάσουν απαλά το παιδί ότι όλα είναι εντάξει. Εξηγήστε στο παιδί σας ότι οι εφιάλτες δεν είναι πραγματικοί, είναι απλώς σκέψεις που κάνει ο εγκέφαλος και οι οποίες στην πραγματικότητα είναι ακίνδυνες.
Προσέξτε όμως να μην αφήσετε τα παιδιά να βασίζονται υπερβολικά στις δικές σας διαβεβαιώσεις. Αντ’ αυτού, ενθαρρύνετε το παιδί σας να μάθει να ηρεμεί μόνο του αφού ξυπνήσει από ένα κακό όνειρο, συμβουλεύει το ίδρυμα.
Για τον ίδιο λόγο, η Rehman λέει ότι το να κοιμάστε μαζί με το παιδί σας μετά από έναν εφιάλτη μάλλον δεν είναι καλή ιδέα – το να εξαρτώνται τα παιδιά από τον κοινό ύπνο μπορεί ακόμη και να αυξήσει τη συχνότητα των εφιαλτών.
Μια αποδεδειγμένη στρατηγική: Η εισαγωγή των παιδιών σε έναν “σύντροφο ύπνου”, όπως μια κούκλα ή ένα λούτρινο ζώο.
Οι γονείς “μπορούν να πουν στο παιδί ότι ο σύντροφος ύπνου φοβάται, απαιτώντας από το παιδί να τον παρηγορεί τη νύχτα, ή ότι ο σύντροφος ύπνου είναι ικανός να προστατεύσει το παιδί- και οι δύο στρατηγικές παρέμβασης μπορούν να κατευνάσουν τους νυχτερινούς φόβους και να βελτιώσουν την ποιότητα του ύπνου του παιδιού”, ανέφερε το ίδρυμα.
Εάν ένας γονέας γνωρίζει ότι ένα παιδί βιώνει φόβους ή θυμό κατά τη διάρκεια της ημέρας, συζητήστε μαζί του αυτά τα συναισθήματα σε ένα χαλαρό περιβάλλον πριν από τον ύπνο. Ο κατευνασμός των ανησυχιών μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη των εφιαλτών, είπαν οι ειδικοί.
“Η βαθιά αναπνοή, η μυϊκή χαλάρωση και άλλες τεχνικές αντιμετώπισης μπορεί επίσης να βοηθήσουν τα παιδιά να κοιμηθούν πιο ήσυχα”, ανέφερε το ίδρυμα.
Πότε είναι καιρός να δείτε έναν γιατρό για τους εφιάλτες;
Το ίδρυμα πρότεινε δύο κατευθυντήριες γραμμές για να γνωρίζετε πότε οι εφιάλτες γίνονται κάτι περισσότερο από μια ενόχληση: Εάν ένα παιδί βλέπει εφιάλτες τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα για έξι μήνες ή περισσότερο ή εάν οι συχνοί εφιάλτες συνεχίζονται μετά την ηλικία των 6 ετών.
Αυτό μπορεί να σηματοδοτεί την ανάγκη για ψυχολογική βοήθεια, ανέφερε το ίδρυμα.
Συνήθη υποκείμενα ζητήματα ή καταστάσεις που μπορεί να ωθούν σε συχνούς, μακροχρόνιους εφιάλτες είναι η σεξουαλική επίθεση, η κακοποίηση και άλλα είδη τραυμάτων, όπως η διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD).
Για τα παιδιά με PTSD, μια θεραπεία περιλαμβάνει την “πρόβα” κακών ονείρων κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης για να μειωθούν οι πιθανότητες να εμφανιστούν κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Τα παιδιά που βλέπουν συχνά εφιάλτες μπορεί να συμπεριφέρονται το βράδυ, επιδιώκοντας να αναβάλουν την ώρα του ύπνου ή απαιτώντας να κοιμηθούν με έναν γονέα.
“Η ικανοποίηση αυτών των αιτημάτων μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα και να εδραιώσει τις ανησυχίες του παιδιού για τον ύπνο, αντί να τις ανακουφίσει”, αναφέρει το ίδρυμα. “Ένα αυστηρό πρόγραμμα ωρών ύπνου, η θετική ενίσχυση με βάση την ανταμοιβή και άλλες στρατηγικές συμπεριφοράς θεωρούνται πιο αποτελεσματικές. Εάν αυτές οι μέθοδοι δεν είναι επιτυχείς, μπορεί επίσης να συνιστάται η συνταγογράφηση χαμηλής δόσης βενζοδιαζεπίνης”.
Οι συχνοί, μακροχρόνιοι νυχτερινοί τρόμοι μπορεί επίσης να χρειάζονται τη βοήθεια γιατρού για να επιλυθούν.
“Σε σοβαρές περιπτώσεις, οι γιατροί μπορεί να συνταγογραφήσουν φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση των επεισοδίων νυχτερινού τρόμου”, αναφέρει το ίδρυμα. “Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να συνιστάται θεραπεία. Αν και η φαρμακευτική αγωγή γενικά αποθαρρύνεται, μπορεί να συνταγογραφούνται εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) [αντικαταθλιπτικά] λόγω της ευρέως διαδεδομένης πεποίθησης ότι οι νυχτερινοί τρόμοι συνδέονται με τα επίπεδα σεροτονίνης”.
Πηγή: healthday.com
