Ας ξεκινήσουμε με την πικρή αλήθεια: Δεν χρειάζεσαι προϊόντα ή προγράμματα αποτοξίνωσης για να απαλλαγείς από τις τοξίνες. Κάποια από αυτά δεν έχουν καν αποτέλεσμα ενώ άλλα μπορούν ακόμη και να κάνουν κακό: καθαρτικά για το παχύ έντερο, smoothies αποτοξίνωσης, detox juices, κάψουλες, τσάγια και αιθέρια έλαια… η λίστα αυτών των προϊόντων είναι μεγάλη.
Τι σημαίνει αποτοξίνωση;
Στην ιατρική, μια “τοξίνη” είναι γενικά ένα φάρμακο και “αποτοξίνωση” σημαίνει ότι αποβάλλεται το φάρμακο από το σώμα. Στον σύγχρονο κόσμο της ευεξίας όμως η έννοια της τοξίνης έχει γίνει πιο ασαφής. Μπορεί να σημαίνει συνθετικά χημικά, ρύπους, βαρέα μέταλλα ή επεξεργασμένα τρόφιμα, μεταξύ πολλών άλλων επιλογών.
Τα απίστευτα αποτελεσματικά συστήματα αποτοξίνωσης του σώματός σου, τα οποία έχουν εξελιχθεί εδώ και εκατομμύρια χρόνια, είναι το συκώτι και οι νεφροί. Αυτά διαχειρίζονται τις τοξίνες που παράγει το σώμα, συμπεριλαμβανομένου του γαλακτικού οξέος που παράγουν οι μύες και των αποβλήτων από το μικροβίωμα του εντέρου. Αντιμετωπίζουν επίσης τις τοξίνες που εισέρχονται από έξω, μέσω των τροφών και των ποτών, του αέρα που αναπνέεις και του δέρματός σου.
Το συκώτι
Το συκώτι, ένα από τα πιο σημαντικά όργανα του σώματός σου, παίζει κεντρικό ρόλο στην αποτοξίνωση. Είναι σαν ένα φυσικό φίλτρο που φιλτράρει το αίμα, απομακρύνοντας τις τοξίνες και τα απόβλητα. Πώς λειτουργεί αυτή η διαδικασία;
- Φιλτράρισμα του αίματος: Το συκώτι λαμβάνει αίμα από το έντερο, το οποίο περιέχει θρεπτικά συστατικά αλλά και διάφορες τοξικές ουσίες που έχουμε καταναλώσει με την τροφή ή τα ποτά.
- Μετατροπή των τοξινών: Οι τοξίνες που φτάνουν στο συκώτι μετατρέπονται σε λιγότερο επιβλαβείς ουσίες, οι οποίες μπορούν εύκολα να αποβληθούν από τον οργανισμό.
- Παραγωγή χολής: Το συκώτι παράγει χολή, ένα υγρό που βοηθά στην πέψη των λιπαρών και στην αποβολή των τοξινών μέσω των κοπράνων.
- Αποθήκευση θρεπτικών συστατικών: Εκτός από την αποτοξίνωση, το συκώτι αποθηκεύει επίσης βιταμίνες, μέταλλα και γλυκογόνο (μια μορφή αποθηκευμένης γλυκόζης), τα οποία απελευθερώνονται στον οργανισμό όταν χρειάζονται.
Μετά το συκώτι στέλνει τις τροποποιημένες τοξίνες στα νεφρά, όπου αποβάλλονται μέσω της ούρησης. Ή, τα προσθέτει στη χολή, η οποία αποστέλλεται στο έντερο σου, η οποία αποβάλλεται μέσω της κένωσης.
Τι είδους τοξίνες αποβάλει το συκώτι;
- Αλκοόλ: Το συκώτι είναι υπεύθυνο για τον μεταβολισμό του αλκοόλ.
- Φάρμακα: Πολλά φάρμακα μεταβολίζονται στο συκώτι πριν αποβληθούν από τον οργανισμό.
- Τοξίνες από τρόφιμα: Ορισμένες τοξίνες που βρίσκονται στα τρόφιμα, όπως τα βακτήρια, εξουδετερώνονται από το συκώτι.
- Βιομηχανικές χημικές ουσίες: Εάν εκτεθείς σε βιομηχανικές χημικές ουσίες, το συκώτι θα προσπαθήσει να τις εξουδετερώσει.
- Αμμωνία: Ένα τοξικό προϊόν του μεταβολισμού των πρωτεϊνών, το οποίο μετατρέπεται σε ουρία από το συκώτι.
- Βαρέα μέταλλα: Το συκώτι μπορεί να αποθηκεύσει ορισμένα βαρέα μέταλλα, όπως ο μόλυβδος και ο υδράργυρος, για ένα χρονικό διάστημα, αλλά με την πάροδο του χρόνου μπορεί να προκαλέσουν βλάβη.
- Ορμόνες: Το συκώτι βοηθά στη ρύθμιση των ορμονικών επιπέδων.
Οι νεφροί
Οι νεφροί είναι ουσιαστικά φίλτρα που παγιδεύουν τις τοξίνες και τις απομακρύνουν. Με τη δυνατότητα να φιλτράρουν 200 λίτρα υγρών καθημερινά, τα νεφρά φιλτράρουν όλο το αίμα σου 60 φορές κάθε 24 ώρες. Πώς λειτουργεί αποτοξίνωση;
- Φιλτράρισμα του αίματος: Το αίμα που περιέχει απορρίμματα και τοξίνες ρέει στους νεφρούς μέσα σε μικροσκοπικές μονάδες που ονομάζονται νεφρώνες (νεφρικό φίλτρο). Ο κάθε νεφρός περιέχει περίπου ένα εκατομμύριο νεφρώνες.
- Δημιουργία ούρων: Οι νεφρώνες φιλτράρουν το αίμα, διαχωρίζοντας τα απόβλητα και το υπερβολικό νερό από τα χρήσιμα συστατικά. Το υγρό που αποβάλλεται ονομάζεται πρωτογενές ούρα.
- Επαναπορρόφηση χρήσιμων ουσίων: Καθώς το πρωτογενές ούρο ταξιδεύει μέσω των νεφρών, πολλές χρήσιμες ουσίες, όπως γλυκόζη, αμινοξέα και ιόντα, επαναπορροφώνται πίσω στο αίμα. Το υγρό που απομένει, το οποίο περιέχει τα απόβλητα και το υπερβολικό νερό, μετατρέπεται σε ούρα.
- Αποβολή ούρων: Τα ούρα μεταφέρονται μέσω των ουρητήρων στην ουροδόχο κύστη και στη συνέχεια αποβάλλονται από τον οργανισμό μέσω της ούρησης.
Τι είδους τοξίνες αποβάλλουν οι νεφροί;
- Αμμωνία: Ένα τοξικό προϊόν του μεταβολισμού των πρωτεϊνών.
- Ουρία: Μια άλλη τοξική ουσία που παράγεται από το συκώτι.
- Υπερβολικό νερό: Οι νεφροί ρυθμίζουν τα επίπεδα του νερού στο σώμα.
- Υπερβολικά άλατα: Οι νεφροί βοηθούν στη διατήρηση της ισορροπίας των ηλεκτρολυτών.
- Φάρμακα και άλλες ξένες ουσίες: Οι νεφροί αποβάλλουν πολλές ουσίες που εισέρχονται στον οργανισμό μας.
Άλλα συστήματα αποτοξίνωσης
Το συκώτι και τα νεφρά, όπως αναφέραμε, είναι τα βασικά όργανα αποτοξίνωσης. Αλλά όργανα που βοηθούν είναι το έντερό σου: Εάν φας κάτι τοξικό, μπορεί να κάνεις εμετό ή να εμφανίσεις διάρροια για να το αποβάλλεις προτού προκαλέσει βλάβη. Επίσης, αφαιρεί τις τοξίνες που προσθέτει το συκώτι σου στη χολή.
Και το δέρμα σου αποτελεί ένα προστατευτικό φράγμα: βοηθά να μην εισέλθουν οι υδατοδιαλυτές τοξίνες στο σώμα σου. Ωστόσο εδώ να αναφέρουμε ότι οι τοξίνες δεν απομακρύνονται μέσω του δέρματός σου.
Τι πρέπει να κάνεις;
Αν και το σώμα σου έχει απίστευτα συστήματα αποτοξίνωσης, μπορεί να υπερφορτωθούν. Το συκώτι και τα νεφρά είναι εργάτες αλλά όχι θαυματοποιοί! Εάν καταναλώνεις πάρα πολλά βαρέα μέταλλα, για παράδειγμα, θα αρρωστήσεις. Το ίδιο ισχύει και για άλλες τοξίνες, συμπεριλαμβανομένου του αλκοόλ. Το σώμα σου χρειάζεται υποστήριξη για να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Αλλά δεν χρειάζεται “κάθαρση”.
Προστάτεψε το συκώτι σου
Το British Liver Trust και το American Liver Foundation προσφέρουν αυτές τις συμβουλές για την προστασία της υγείας του ήπατος:
- Μείωσε την κατανάλωση αλκοόλ, εάν πίνεις καθημερινά: Σταμάτα το ποτό 2 ή 3 ημέρες κάθε εβδομάδα, κατά προτίμηση στη σειρά.
- Διατηρήστε ένα φυσιολογικό βάρος.
- Κάνε υγιεινή διατροφή.
- Ασκήσου τακτικά.
- Παίρνε μόνο τα φάρμακα που χρειάζεσαι, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σου.
Προστάτεψε τα νεφρά σου
Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) και το Εθνικό Ινστιτούτο Διαβήτη και Πεπτικών και Νεφρικών Νόσων, μπορείς να υποστηρίξεις την υγεία των νεφρών σου με:
- Διατήρησε την αρτηριακή σου πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα.
- Διατήρησε τη χοληστερόλη στο αίμα σε ένα φυσιολογικό εύρος.
- Μην τρως πολύ αλάτι.
- Κατανάλωνε περισσότερα φρούτα και λαχανικά.
- Παρέμεινε ενεργή
- Παίρνε μόνο τα φάρμακα που χρειάζεσαι, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σου.
- Κοιμήσου καλά, 7–8 ώρες τη νύχτα.
- Κόψε το κάπνισμα, εάν καπνίζεις.
