Όπως έχει αποδειχθεί αυτό που ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος (ΠΙΣ), προειδοποιούσε από την αρχή, πριν ακόμη εφαρμοστεί το Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓεΣΥ), «είναι άκρως απαραίτητος ένας αποτελεσματικός εποπτικός έλεγχος της εφαρμογής του συστήματος από ανεξάρτητο σώμα», τονίζει ο Πρόεδρος του ΠΙΣ Δρ Πέτρος Αγαθαγγέλου προσθέτοντας: «Αν οι μηχανισμοί ελέγχου εφαρμογής του συστήματος ήταν επαρκείς, δεν θα είχαμε σήμερα μπροστά μας ούτε εκθέσεις του ελεγκτή ούτε γνωματεύσεις της Νομικής Υπηρεσίας.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στον «ΙΑΤΡΙΚΟ ΤΥΠΟ», ο Δρ Αγαθαγγέλου εκφράζει τον προβληματισμό του για την «αναβλητικότητα και η δυστοκία που παρουσιάζεται στην επίλυση των προβλημάτων» σημειώνοντας ότι «Είναι σ’ αυτή την στάση στην οποία προσκρούουν αρκετές προτάσεις του ΠΙΣ και προσπάθειες του να συμβάλει στον εξορθολογισμό των στρεβλώσεων, στη βελτίωση του συστήματος».
Με το να βάζουν κάποιοι τις ευθύνες τους κάτω από το χαλί, αναφέρει, δεν επιλύονται προβλήματα και όχι μόνο δεν προστατεύεται η κοινωνική κατάκτηση που λέγεται ΓεΣΥ αλλά υποσκάπτεται, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας προς τους δικαιούχους και να προσβάλλεται το επιστημονικό κύρος εξαίρετων συναδέλφων που εργάζονται στο πλαίσιο του συστήματος.
Θα ήταν καλά κάποιοι να αναλάβουν επιτέλους τις ευθύνες τους. Είναι αδιανόητο να ρίχνουν ευθύνες στον ΠΙΣ, ο οποίος ούτε καν συμμετέχει στο ΔΣ του ΟΑΥ.
Ο Δρ Αγαθαγγέλου σημειώνει ότι προτού ακόμη εφαρμοστεί το ΓεΣΥ είχε προτείνει τη Σύσταση «Εποπτικής Αρχής» και στη συνέντευξη του στον «ΙΑΤΡΙΚΟ ΤΥΠΟ» περιγράφει τους προτεινόμενους όρους εντολής της συγκεκριμένης Εποπτικής Αρχής.
Είναι απαράδεκτο, αναφέρει τεκμηριώνοντας την άποψη του ΠΙΣ για τη σύσταση «Εποπτικής Αρχής», ότι για ένα προϋπολογισμό τέτοιου ύψους οι έλεγχοι να γίνονται μόνο στο 3% των απαιτήσεων και ενώ εντοπίζονται παραλείψεις στο 0.01% να θυματοποιείται ολόκληρη η ιατρική κοινότητα ότι καταχράται το σύστημα
Ο πρόεδρος του ΠΙΣ τονίζει ταυτόχρονα ότι μετά τα όσα έχουν διαπιστώσει Ελεγκτική και Νομική Υπηρεσία, η ανασύσταση της σύνθεσης του Συμβουλίου του φορέα εφαρμογής του ΓεΣΥ, πρέπει να θεωρείται μονόδρομος εάν θέλουμε ένα σύστημα πιο σωστό, πιο αποτελεσματικό, αναβαθμισμένο με ποιοτικές υπηρεσίες υγείας προς τον πολίτη
Σε άλλα σημεία και απαντώντας σε ερωτήσει του «ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ» ο Δρ Αγαθαγγέλου τονίζει ότι η πανδημία δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι στα διαχρονικά προβλήματα και παθογένειες που αφορούν τόσο το σύστημα υγείας όσο και τα δημόσια νοσηλευτήρια και προσθέτει:
Η αναδιοργάνωση και ο εκσυγχρονισμός των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων, είναι απαραίτητα στοιχεία για να προχωρήσει η αυτονόμηση και να αποτελέσουν την ραχοκοκαλιά του ΓεΣΥ. Ακόμη, αναφέρει, δεν έχουν γίνει όλες αυτές οι διαδικασίες για τις οποίες υπάρχει αρμόδιος οργανισμός, ο ΟκΥΠΥ.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Παραθέτουμε στη συνέχεια ολόκληρο το κείμενο της συνέντευξης του Προέδρου του ΠΙΣ στον «ΙΑΤΡΙΚΟ ΤΥΠΟ»:
- Αγαπητέ Δρ Πέτρο Αγαθαγγέλου, ιατροί και άλλοι επαγγελματίες υγείας διερωτώνται γιατί σχεδόν τρία χρόνια από τη λειτουργία του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ), με αφορμή τα όσα διαπιστώνονται από τις καθ’ ύλην πολιτειακές αρχές (π.χ. Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας), εξακολουθούμε ως κράτος να μην έχουμε βρει τους μηχανισμούς ελέγχου εφαρμογής των νόμων που ψηφίζει αυτή η πολιτεία. Ποιά είναι η άποψη σας ως πρόεδρος του ΠΙΣ; Τι πρέπει να γίνει για να διασφαλίζεται από τη μια η συνέχιση της λειτουργίας του ΓεΣΥ χωρίς να αλλοιωθεί ο χαρακτήρας του και από την άλλη να εφαρμόζονται οι νομοθεσίες;
ΔΡ ΠΕΤΡΟΣ ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ: Είναι γεγονός ότι όπως έχει αποδειχθεί αυτό που κι εμείς ως ΠΙΣ προειδοποιούσαμε από την αρχή, πριν ακόμη εφαρμοστεί το ΓεΣΥ, ότι είναι άκρως απαραίτητος ένας αποτελεσματικός εποπτικός έλεγχος της εφαρμογής του συστήματος από ανεξάρτητο σώμα. Οι διαπιστώσεις τόσο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας όσο και της Νομικής Υπηρεσίας, για ζητήματα που αφορούν την έλλειψη διαφάνειας, μνημόνια και συμβάσεις εν τη απουσία θεσμοθετημένων κανονισμών, καταχρήσεις, λίστες αναμονής κ.α. φανερώνουν ότι δυστυχώς ο ΟΑΥ ενεργεί παραβιάζοντας πρόδηλα και κατάφωρα θεμελιώδεις πρόνοιες και την όλη φιλοσοφία του ΓεΣΥ. Αν οι μηχανισμοί ελέγχου εφαρμογής του συστήματος ήταν επαρκείς, δεν θα είχαμε σήμερα μπροστά μας ούτε εκθέσεις του ελεγκτή ούτε γνωματεύσεις της Νομικής Υπηρεσίας.
Στην ιατρική προτού εφαρμόσεις τη θεραπεία πρέπει όχι μόνο να κάνεις τη διάγνωση αλλά και να την αποδεχτείς προκειμένου να καθορίσεις τα ενδεδειγμένα επόμενα βήματα.
Ακόμα δεν έχουν κατατεθεί οι σχετικοί κανονισμοί με αποτέλεσμα όσα συμβόλαια υπογράφονται μεταξύ ΟΑΥ και νοσηλευτηρίων να είναι εκτός νομικού πλαισίου.
Η ένταξη των νοσηλευτηρίων θα έπρεπε να είχε ρυθμιστεί από θεσμοθετημένους κανονισμούς, βάσει αξιοκρατικών κριτηρίων που αφορούν την κατηγοριοποίηση των νοσηλευτηρίων ανάλογα με το επίπεδο των υποδομών του, όπως η ύπαρξη και λειτουργία Τμήματος Πρώτων Βοηθειών, τριτοβάθμια κ.α.. Αντ’ αυτού γίναμε μάρτυρες σύστασης μνημονίων με αυθαίρετες διαδικασίες οι οποίες σύμφωνα με τη σχετική γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα είναι παράνομες.
Με το να βάζουν κάποιοι τις ευθύνες τους κάτω από το χαλί, δεν επιλύονται προβλήματα και όχι μόνο δεν προστατεύεται η κοινωνική κατάκτηση που λέγεται ΓεΣΥ αλλά υποσκάπτεται, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας προς τους δικαιούχους και να προσβάλλεται το επιστημονικό κύρος εξαίρετων συναδέλφων που εργάζονται στο πλαίσιο του συστήματος.
Θα ήταν καλά κάποιοι να αναλάβουν επιτέλους τις ευθύνες τους. Είναι αδιανόητο να ρίχνουν ευθύνες στον ΠΙΣ, ο οποίος ούτε καν συμμετέχει στο ΔΣ του ΟΑΥ.
Ο ΠΙΣ, σεβόμενος τη δια νόμου αποστολή του, έχει αποδείξει εμπράκτως και με επίμονες προσπάθειες ότι παραμένει στη διάθεση του ΟΑΥ ο οποίος επίσης πρέπει να σεβαστεί το θεσμό αλλά και τη νομοθεσία για την εφαρμογή του ΓεΣΥ. Εμείς απαιτούμε την εφαρμογή της νομοθεσίας που η Βουλή ψήφισε ομόφωνα, κάτι το οποίο σήμερα, δυστυχώς δεν γίνεται.
Η ιατρική κοινότητα δεν αποτελεί μόνο αναπόσπαστο κομμάτι αλλά συνιστά τον κύριο κορμό του ΓεΣΥ, καθότι χωρίς γιατρούς δεν μπορεί να υπάρξει σύστημα υγείας.
Δυστυχώς, έχει διαφανεί ότι, υπάρχει καθυστέρηση στην εφαρμογή διορθωτικών μέτρων που διαχρονικά έχουν κατατεθεί από τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο και τα όποια προβλήματα προκύπτουν όπως για παράδειγμα αυτά που βλέπουν τον τελευταίο καιρό το φως της δημοσιότητας, έχουν δυσμενείς συνέπειες στο επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας προς τον ασθενή.
Η ιατρική κοινότητα ήθελε, θέλει και απαιτεί την εφαρμογή ενός συστήματος υγείας, που να διασφαλίζει την προσβασιμότητα, την ποιότητα, τα αποτελεσματικότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, με τον απαραίτητο προϋπολογισμό που θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητά του σε βάθος χρόνου. Η ιατρική κοινότητα δε λειτουργεί με αφηγήματα και συνθήματα. Αλλά με συγκεκριμένες εισηγήσεις για να διασώσουμε αυτό που απαίτησε η κυπριακή κοινωνία και απαιτεί η ιατρική κοινότητα.
ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΟΡΟΥΣ ΕΝΤΟΛΗΣ
«ΕΠΟΠΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ» ΓΙΑ ΤΟ ΓΕΣΥ
- Διαχρονικά ως ΠΙΣ διατυπώνατε τη θέση για θεσμοθέτηση της λειτουργίας Ανεξάρτητης από τον ΟΑΥ, εποπτικής Αρχής εφαρμογής των νομοθεσιών που αφορούν στην ίδρυση και λειτουργία του ΓεΣΥ. Που βρίσκεται το θέμα; Υποβάλατε κάποια πρόταση;
ΔΡ ΠΕΤΡΟΣ ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ: Με την εφαρμογή του ΓεΣΥ, ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος είχε εισηγηθεί ακόμη και πριν από την εφαρμογή του ΓεΣΥ, τη Σύσταση «Εποπτικής Αρχής» (Supervisory Body) με συγκεκριμένους όρους εντολής, ούτως ώστε να μπορεί να ‘ρυθμίζει’ τους κανόνες στη βάση διεθνών βέλτιστων πρακτικών, πρωτοκόλλων (medical rules) και διεθνώς αποδεκτών κλινικών κατευθυντήριων γραμμών.
Η ευθύνη παρακολούθησης του βαθμού αποτελεσματικότητας του ΓεΣΥ θα πρέπει να την έχει το Υπουργείο Υγείας και μια δυνητικά ανεξάρτητη αρχή. Και αυτό είναι μια διαχρονική πρόταση του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου.
Οι προτεινόμενοι όροι εντολής της συγκεκριμένης Εποπτικής Αρχής είναι, μεταξύ άλλων:
– η παρακολούθηση των δεικτών αποτελεσματικότητας
– η παρακολούθηση του όγκου εργασίας
– η ορθή εφαρμογή των πρωτοκόλλων και κατ’ επέκταση η συμμόρφωση των παρόχων υγείας με αυτά
– η υποστήριξη επιπρόσθετων πρωτοβουλιών, οι οποίες αναμένεται να συμβάλουν στην ενίσχυση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας (π.χ. εκπαίδευση και ανάπτυξη).
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΑ ΚΕΝΤΡΑ
ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ
- Πως σχολιάζετε τη θέση που εκφράζεται για την ανάγκη αυξημένης συμμετοχής των ιατρών και των άλλων επαγγελματιών υγείας μέσω των επίσημων φορέων τους στα κέντρα λήψης αποφάσεων και ειδικότερα στους οργανισμούς που έχουν την ευθύνη εφαρμογής και ορθολογιστικής λειτουργίας του ΓεΣΥ;
ΔΡ ΠΕΤΡΟΣ ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ: Η εκπροσώπηση του θεσμού και η συμπερίληψη του στη λήψη αποφάσεων, ιδιαίτερα αποφάσεων που πρέπει να στηρίζονται σε επιστημονικά κριτήρια, είναι για μας ένα ζήτημα εξαιρετικής σημασίας. Και επαναλαμβάνω ιδιαίτερα σε ότι αφορά το ΓεΣΥ, αυτό μπορεί πραγματικά να αναβαθμιστεί, να βελτιωθεί και να παρέχει αυτό που υποσχέθηκε στον πολίτη σε ότι αφορά υπηρεσίες, εξυπηρέτηση, υποδομές, φαρμακευτική αγωγή και κυρίως ποιότητα υπηρεσιών υγείας, εάν λαμβάνονται υπόψη μετά τη συμβολή των καθ’ ύλην αρμοδίων, ουσιώδη επιστημονικά κριτήρια και δεδομένα κλινικής διαχείρισης.
ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ Η ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ
Ο ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΡΙΩΝ
- Δρ Αγαθαγγέλου, στις αρχές της πανδημίας όλοι μιλούσαν για τους «ήρωες γιατρούς», κυρίως των δημόσιων νοσηλευτηρίων, που έδιναν μέσα σε αντίξοες συνθήκες, τη μάχη ενάντια στον «αόρατο εχθρό». Πλέον δεν το ακούμε. Γιατί; Μήπως τώρα όλα λειτουργούν άψογα και οι συνθήκες εργασίας είναι οι ιδανικές ή απλώς έγινε «συνήθεια η συμβίωση» με τα προβλήματα και δεν αποτελούν «είδηση» όπως λέμε στο δικό μας, το δημοσιογραφικό, επάγγελμα;
ΔΡ ΠΕΤΡΟΣ ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ: Με όλο το σεβασμό αυτή είναι μια ερώτηση που θα πρέπει να την απευθύνετε στους συναδέλφους σας. Εμείς δεν βάζουμε ταμπέλες στα μέλη μας ούτε κάνουμε διακρίσεις μεταξύ γιατρών πρώτης, δεύτερης, μεταξύ γιατρών του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα. Για τον ΠΙΣ ήρωας είναι ο κάθε γιατρός που τιμά και υπηρετεί με υψηλό το αίσθημα της ευθύνης την ιατρική και σώζει ανθρώπινες ζωές καθημερινά.
- Επειδή συνεχώς έρχονται στην επικαιρότητα ζητήματα που αφορούν τα δημόσια νοσηλευτήρια, θα θέλαμε την εκτίμηση σας για την πραγματική εικόνα που παρουσιάζουν τρία χρόνια σχεδόν μετά τη λειτουργία του ΓεΣΥ και έχοντας υπόψη ότι πριν από τη λειτουργία του, δίνονταν διαβεβαιώσεις πως η διοικητική και οικονομική αναδιοργάνωση τους θα γινόταν παράλληλα με τη λειτουργία του ΓεΣΥ. Μέσα στις σημερινές συνθήκες με την παρατεταμένη πανδημία του κορωνοϊού, τα δημόσια νοσηλευτήρια της χώρας μας, θεωρείτε ότι ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πολιτών;
ΔΡ ΠΕΤΡΟΣ ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ: Τα Δημόσια Νοσηλευτήρια επανειλημμένα λέγαμε ότι αποτελούν επίσης καθοριστικό φορέα στην εφαρμογή του ΓεΣΥ και η σημασία τους διαφάνηκε στη διαχείριση της πανδημίας. Η αναδιοργάνωση και ο εκσυγχρονισμός των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων, είναι απαραίτητα στοιχεία για να προχωρήσει η αυτονόμηση και να αποτελέσουν τα δημόσια νοσηλευτήρια την ραχοκοκαλιά του ΓΕΣΥ. Ακόμη δεν έχουν γίνει όλες αυτές οι διαδικασίες για τις οποίες υπάρχει αρμόδιος οργανισμός, ο ΟκΥΠΥ.
Η βιωσιμότητα του ΓεΣΥ προκύπτει από τη βιωσιμότητα των δημοσίων νοσηλευτηρίων. Και να τονισθεί ότι ο ιδιωτικός τομέας παραμένει ο συμπληρωματικός φορέας. Προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση, καταθέσαμε σειρά προτάσεων προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, οι οποίες περιλάμβαναν 17 σημεία ενώ οι δράσεις μας συνεχίζονται με επαφές, ανάληψη πρωτοβουλιών και κατάθεση εισηγήσεων.
ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ
ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
- Έχοντας υπόψη ότι ο ΠΙΣ και ο ΟΑΥ έχουν συνυπογράψει Μνημόνιο Συναντίληψης, η ηγεσία του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ) πώς ενεργεί για διασφάλιση των επιπέδων των παρεχομένων ιατρικών υπηρεσιών προς τους ασθενείς αλλά και την προστασία των συμφερόντων των ιατρών /μελών του που απασχολούνται τόσο στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά νοσηλευτήρια;
ΔΡ ΠΕΤΡΟΣ ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ: Καταρχήν η ευθύνη στην οποία αναφέρεστε δεν πηγάζει από το οποιοδήποτε μνημόνιο. Πηγάζει από τις Ιπποκρατικές αρχές και αξίες και μέσα από τη νομοθεσία βάσει της οποίας έχει συσταθεί ως θεσμός. Στο μνημόνιο ουσιαστικά επαναβεβαιώνεται αυτή η ευθύνη. Η ιατρική κοινότητα ήθελε, θέλει και απαιτεί την εφαρμογή ενός συστήματος υγείας, που να διασφαλίζει την προσβασιμότητα, την ποιότητα, τα αποτελεσματικότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, με τον απαραίτητο προϋπολογισμό που θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητά σε βάθος χρόνου.
Βάσει λοιπόν αυτών των αρχών και της δια νόμου αποστολής μας, η ηγεσία του ΠΙΣ επιδίωκε διαχρονικά και πολύ πριν το σύστημα υγείας και εξακολουθεί να επιδιώκει τη διασφάλιση των επιπέδων των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών προς τους ασθενείς αλλά και την προάσπιση της επιστημονικής αξιοπρέπειας και επαγγελματικού κύρους των ιατρών μελών μας, χωρίς καμία διάκριση μεταξύ ιατρών του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα, ή ιατρών συμβεβλημένων ή όχι με το ΓεΣΥ.
Σ’ αυτό λοιπόν το πλαίσιο, με την εφαρμογή του συστήματος υγείας, ο ΠΙΣ έχει καταθέσει σημαντικές και εποικοδομητικές εισηγήσεις, οι οποίες, δυστυχώς δεν έχουν αξιοποιηθεί όπως θα έπρεπε.
Ένας από τους σημαντικότερους δείκτες αξιολόγησης των συστημάτων υγείας είναι η ικανότητα διαχείρισης των χρόνιων, σπάνιων και εξειδικευμένων παθήσεων. Προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση, έχουν παρατεθεί συγκεκριμένες προτάσεις, όπως η δημιουργία Κέντρων Αναφοράς με προκαθορισμένα κριτήρια και προϋποθέσεις, (υπάρχουν συγκεκριμένες επιτροπές εντός του Υπουργείου Υγείας που αφορούν την αξιολόγηση κέντρων αριστείας και αναφοράς), εφαρμογή συγκεκριμένων γραμμών προς τους παρόχους για τη διαχείριση των χρόνιων ασθενειών και τη διασφάλιση της ποιοτικής πρόσβασης των ασθενών.
Επιπρόσθετα, στον τομέα της διαχείρισης της ποιότητας, παρατέθηκαν συγκεκριμένες εισηγήσεις, όπως:
– Εισαγωγή και εφαρμογή ελάχιστων κριτηρίων επαγγελματικής εκπαίδευσης (CPD)
– Εισαγωγή και εφαρμογή Κλινικών Κατευθυντήριων Οδηγιών & Πρωτοκόλλων (Clinical
Guidelines & Protocols) κάτι που ισχύει σε όλα τα συστήματα υγείας εκτός συνόρων.
– Εισαγωγή συγκεκριμένων προτύπων ποιότητας (Quality of Care Indicators)
– Διενέργεια ανεξάρτητων επιθεωρήσεων / κλινικών ελέγχων για αξιολόγηση και επίβλεψη των παρεχόμενων υπηρεσιών από τους παρόχους υγείας
– Πιστοποίηση των παροχέων υγείας, τόσο των επαγγελματιών υγείας όσο και των νοσηλευτηρίων, σχετικά με τη παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας
Επιπρόσθετα, στον τομέα της πρόληψης και της προαγωγής της υγείας, εισηγηθήκαμε όπως:
– Υπάρξει πλήρης κάλυψη των δικαιούχων, ανεξαρτήτως ηλικίας, κόστους ή προ-υπάρχων
ασθενειών και να καλύπτει όλο το εύρος των υπηρεσιών φροντίδας υγείας
– Εφαρμοστεί ο θεσμός των “gatekeepers” , με την πραγματική έννοια και διάσταση αυτού στο οποίο εμείς έχουμε βασίσει το σχεδιασμό του συστήματος υγείας.
