Τα εμβόλια για την ιλαρά είναι αποτελεσματικά για μια ζωή, αυτά για την ανεμοβλογιά προστατεύουν για 10 – 20 χρόνια και τα εμβόλια για τον τέτανο για πάνω από μια δεκαετία. Και όμως, σήμερα το ερώτημα είναι αν θα πρέπει να γίνει ενισχυτική δόση εμβολίου κατά του κορωνοϊού μόλις έξι μήνες μετά την ανοσοποίηση.
“Ένα πραγματικά καλό εμβόλιο εξασφαλίζει ότι κάποιος δεν μολύνεται ακόμα και αν εκτεθεί στον ιό”, δηλώνει στη Wall Street Journal ο καθηγητής Rustom Antia που μελετά τις ανοσιακές αντιδράσεις. “Δεν είναι όμως όλα τα εμβόλια ιδανικά”.
Remaining Time-0:00
Fullscreen
Mute
Οι τρεις βαθμίδες άμυνας, τόνισε, περιλαμβάνουν: την πλήρη προστασία κατά της μόλυνσης και της μετάδοσης. Προστασία κατά της σοβαρής ασθένειας και της μετάδοσης. Μόνο προστασία κατά της σοβαρής ασθένειας.
Η αποτελεσματικότητα εξαρτάται από το μέγεθος της ανοσιακής αντίδρασης που προκαλεί το εμβόλιο, πόσο γρήγορα φθίνουν τα αντισώματα, το εάν ο ιός ή τα βακτήρια τείνουν να μεταλλάσσονται και το σημείο της μόλυνσης. Το όριο της προστασίας είναι το επίπεδο της ανοσίας που είναι επαρκές για να αποτρέψει την ασθένεια. Για κάθε ιό είναι διαφορετικό. Ακόμα και το πώς ορίζεται διαφέρει.
“Βασικά, είναι το επίπεδο των αντισωμάτων ή εξουδετερωτικών αντισωμάτων ανά χιλιοστόλιτρο αίματος”, δήλωσε ο καθηγητής Mark Slifka (σ.σ. τα κύτταρα “Τ” συμβάλουν επίσης στην προστασία, αλλά τα αντισώματα είναι ευκολότερα στη μέτρηση).
Το όριο του 0,01 μονάδες ανά χιλιοστόλιτρο επιβεβαιώθηκε για τον τέτανο το 1942, όταν δυο Γερμανοί ερευνητές εξέθεσαν τον εαυτό τους στην τοξίνη για να δοκιμάσουν τα ευρήματα δοκιμών σε ζώα.
“Ενας εξ αυτών έλαβε δυο θανατηφόρες δόσεις στο πόδι και παρακολουθούσε την εξέλιξη”, είπε ο Slifka. “Ο άλλος έλαβε τρεις θανατηφόρες δόσεις”. Κανένας δεν ασθένησε.
Το όριο για την ιλαρά εντοπίστηκε το 1985 όταν μια φοιτητική εστία εκτέθηκε στην ασθένεια μετά από αιμοδοσία. Οι ερευνητές έλεγξαν τις συγκεντρώσεις αντισωμάτων στο αίμα που έδωσαν οι φοιτητές και όρισαν τις 0,02 μονάδες ανά χιλιοστόλιτρο καθώς αυτή η ποσότητα απαιτούνταν για να αποτραπεί η ασθένεια.
Με αυτές τις ασθένειες το εύρος της αντίδρασης μέσω των εμβολίων, συνδυασμένο με τα επίπεδα αντισωμάτων και τον ρυθμό μείωσή τους παράγει διαρκή ανοσία. Στην ιλαρά τα αντισώματα φεύγουν αργά. Στον τέτανο, τα αντισώματα φθίνουν πιο γρήγορα αλλά τα εμβόλια παράγουν πολύ περισσότερα απ’ όσα χρειάζονται, αντισταθμίζοντας το γεγονός.
“Ήμασταν τυχεροί με τον τέτανο, την ιλαρά και την διφθερίτιδα”, τονίζει ο Slifka. “Εχουμε εντοπίσει πιο είναι το όριο προστασίας. Παρακολουθείς τη μείωση των αντισωμάτων με τον καιρό και αν ξέρεις πιο είναι το όριο μπορείς να υπολογίσεις τη διάρκεια της προστασίας. Με την Covid-19 δεν ξέρουμε”.
Ιστορικά, τα πιο αποτελεσματικά εμβόλια χρησιμοποίησαν αντίγραφα ιών, τα οποία ουσιαστικά προκαλούν ανοσία εφ’ όρου ζωής. Τα εμβόλια που δεν αντιγράφουν ιούς και αυτά που στηρίζονται σε πρωτεΐνες (όπως αυτό για τον τέτανο) δεν κρατούν τόσο πολύ, αλλά η αποτελεσματικότητά τους μπορεί να διευρυνθεί με την προσθήκη ενός συμπληρώματος, μια ουσία που διευρύνει το μέγεθος της αντίδρασης.
Τα εμβόλια της Johnson & Johnson και της AstraZeneca για την Covid-19 χρησιμοποιούν μη αναπαραγόμενο αδενοϊό και δεν περιέχουν συμπλήρωμα. Αυτά των Pfizer και Moderna, xρησιμοποιούν τεχνολογία mRNA, που δουλεύει διαφορετικά και δεν περιέχουν ιό.
Τα πράγματα περιπλέκονται περαιτέρω καθώς οι ιοί και τα βακτήρια μεταλλάσσονται ώστε να ξεφεύγουν από την ανοσιακή απάντηση του οργανισμού. Ιλαρά, μαγουλάδες, ερυθρά και ανεμοβλογιά δεν μεταλλάσσονται σχεδόν καθόλου, αλλά τουλάχιστον οκτώ μεταλλάξεις έχουν εμφανιστεί ήδη στον SARS-CoV-2.
“Γίνεται πολύ πιο δύσκολο να δουλέψει το εμβόλιο”, λέει ο δρ Slifka. “Κυνηγάς πολλαπλούς στόχους με τον καιρό. Και η γρίπη μεταλλάσσεται. Με αυτή προσαρμοστήκαμε δημιουργώντας νέα εμβόλια κάθε χρόνο που είναι όσο πιο κοντά γίνεται με την νέα της μετάλλαξη”. Τα εμβόλια κατά της γρίπης μπορούν να προσφέρουν προστασία για τουλάχιστον έξι μήνες.
Αφήνοντας στην άκρη την πολυπλοκότητα της δημιουργίας αποτελεσματικών εμβολίων απέναντι σε έναν ιό που αλλάζει, κάποιες ελπίδες γεννήθηκαν αναφορικά με την πιθανότητα να πετύχουμε ανοσία αγέλης, αλλά σύμφωνα με την δρ Antia ο τρόπος που ο κορωνοϊός μολύνει το σώμα κάτι τέτοιο δύσκολο.
“Τα εμβόλια είναι πολύ απίθανο να οδηγήσουν σε μακροπρόθεσμη ανοσία αγέλης για πολλούς εισπνεόμενους ιούς”, υποστηρίζει. “Η ανοσία αγέλης κρατά για περιορισμένο χρόνο. Εξαρτάται από το πόσο γρήγορα αλλάζει ο ιός. Εξαρτάται από το πόσο γρήγορα χάνεται η ανοσία”.
Μέρος του προβλήματος είναι ότι οι κορωνοϊοί αναπαράγονται τόσο στην πάνω, όσο και στην κάτω ζώνη του αναπνευστικού. “Εχουμε καλή κυκλοφορία στους πνεύμονες και το σώμα, αλλά όχι στην επιφάνεια του ρουθουνιού» λέει ο δρ Slifka. “Μπορούμε να μπλοκάρουμε σοβαρή νόσηση γιατί υπάρχουν αντισώματα στο χαμηλότερο τμήμα του αναπνευστικού”. Ο κίνδυνος όμως χαμηλής μόλυνσης στο πάνω τμήμα του αναπνευστικού μπορεί να συνεχιστεί.
Καθώς προχωρούμε, τα εμβόλια κατά της Covid-19 θα ανανεωθούν για να πολεμήσουν μεταλλάξεις του ιού και σύμφωνα με ερευνητές του Imperial College London, η νέα γενιά εμβολίων ίσως επίσης εστιάσει στο να διευρύνει την ανοσία στις υγρές επιφάνειες της μύτης και των πνευμόνων.
Εν τω μεταξύ για να αποφύγουμε τον ιό μπορεί να χρειαστεί μια ακόμα δόση.
